06 ठिपके जोड व गिरव स्वाध्याय | ठिपके जोड व गिरव स्वाध्याय प्रश्न | स्वाध्याय प्रश्न | ठिपके जोड व गिरव सराव प्रश्न | पहिली मराठी नवीन अभ्यासक्रम
🔍 ठिपके जोड व गिरव - घटकाचे सविस्तर वर्णन:
हे चित्र 'मराठी बालभारती इयत्ता पहिली' या पाठ्यपुस्तकातील “ठिपके जोड व गिरव." असे आहे.
हे पान लहान मुलांच्या लेखनपूर्व तयारीसाठी (pre-writing
skills) आणि हाताच्या स्नायूंच्या विकासासाठी (fine motor
skills) डिझाइन केलेले आहे. यात मुलांना विविध ठिपक्यांच्या रेषा
आणि आकारांवरून बोट फिरवून किंवा पेन्सिलने गिरवून सराव करायचा आहे.
पानावरच्या मुख्य घटकांचे वर्णन
खालीलप्रमाणे:
शीर्षक:
पानावर सर्वात वरती गुलाबी रंगाच्या चौकटीत
"६. ठिपके जोड व गिरव." असे शीर्षक दिले आहे. त्याच्या बाजूला दोन लहान
मुले आनंदाने उड्या मारताना दिसत आहेत.
सूचना:
शीर्षकाखाली मोठ्या अक्षरात "बघ, गिरव व काढ." (बघा, गिरवा आणि काढा) अशी स्पष्ट
सूचना दिलेली आहे.
रस्त्याचे चित्र (आडवी रेषा):
डाव्या बाजूला एक रस्ता (road)
दर्शवणारे चित्र आहे.
त्याच्या बाजूला ठिपक्यांनी बनवलेल्या आडव्या
रेषा (horizontal
lines) आहेत. या रेषांवरून गिरवून मुलांना आडव्या रेषा काढण्याचा
सराव करायचा आहे.
झाडाचे चित्र (उभी रेषा):
डाव्या बाजूला एका झाडाचे चित्र आहे.
त्याच्या बाजूला ठिपक्यांनी बनवलेल्या उभ्या
रेषा (vertical
lines) आहेत. या रेषांवरून गिरवून मुलांना उभ्या रेषा काढण्याचा
सराव करायचा आहे.
शिडीचे चित्र (तिरप्या रेषा):
डाव्या बाजूला एका शिडीचे (ladder)
चित्र आहे.
त्याच्या बाजूला ठिपक्यांनी बनवलेल्या तिरप्या
रेषा (slanted/diagonal
lines) आहेत, ज्या दोन्ही दिशांना (डावीकडून
उजवीकडे वर आणि उजवीकडून डावीकडे वर) आहेत. या रेषांवरून गिरवून मुलांना तिरप्या
रेषा काढण्याचा सराव करायचा आहे.
वर्तुळाचे चित्र (गोल आकार):
डाव्या बाजूला एका मोठ्या वर्तुळाचे चित्र आहे.
त्याच्या बाजूला ठिपक्यांनी बनवलेली वर्तुळे (circles)
आहेत. या वर्तुळांवरून गिरवून मुलांना गोल आकार काढण्याचा सराव
करायचा आहे.
चंद्राचे चित्र (अर्धवर्तुळाकार / C आकार):
डाव्या बाजूला चंद्रकोरीचे (अर्धचंद्र) चित्र
आहे.
त्याच्या बाजूला ठिपक्यांनी बनवलेले अर्धवर्तुळाकार किंवा इंग्रजी 'C' अक्षरासारखे आकार (arcs/curves) आहेत. या आकारांवरून गिरवून मुलांना वक्र रेषा किंवा अर्धवर्तुळे काढण्याचा सराव करायचा आहे.
एकंदरीत, हा घटक मुलांच्या हातांच्या स्नायूंना बळकटी देण्यासाठी, पेन्सिल पकडण्याची सवय लावण्यासाठी आणि अक्षरे व अंक लिहिण्यासाठी आवश्यक असलेल्या मूलभूत रेषा व आकारांचा सराव करून घेण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.हे वळण अर्ध गोलसारखे आहे.
ते उजवीकडून डावीकडे वळते.
अक्षर "च", "ड" तयार करताना अशा वळणांचा उपयोग होतो.
🐸 बेडूकसमोरचा वळण : अर्धगोल (उलटा)
हे वळण खाली झुकणाऱ्या अर्ध गोलासारखे दिसते.
हे डावीकडून उजवीकडे जाते.
अक्षर "उ", "घ" अशा अक्षरांमध्ये उपयोग होतो.
🪔 दिव्यासमोरचा वळण : 'उ' आकार
हे वळण खाली वळून वर जाणारे आहे.
एका कपसारखे दिसते.
अक्षर "घ", "ळ" लिहिताना वापरले जाते.
🐌 गोगलगायसमोरचा वळण : सर्पाकृती वळण (सरळ आणि वळणाची लय)
हे वळण सापासारखे वळतं.
डावीकडून उजवीकडे वळण घेत पुढे सरकते.
अक्षर "झ", "ळ" किंवा सजावटीच्या आकृतींमध्ये वापरले जाते.
🐝 मधमाशीसमोरचा वळण : गोलसर फिरकी वळण
हे वळण गोल वळण घेते.
एका बाजूला वळते, मग पुन्हा दुसऱ्या बाजूला.
हे अक्षर "श", "स" तयार करताना मदत करतं.
🏠 खालील भागातील चित्रांचे वर्णन:
🪣 बादली:
बिंदीच्या साहाय्याने बादलीचे चित्र रेखाटलेले आहे.
एका बाजूला हॅंडलसारखा वळण आहे.
🏡 घर:
घराचा चौकोनी आकार, त्रिकोणी छप्पर, खिडकी आणि दरवाजा दाखवले आहेत.
हे चित्र बिंदी जोडून पूर्ण करायचे आहे.
N मौन
माझा अभ्यास
१: चित्राचे निरीक्षण करून उत्तरे लिहा.
१. या पानाचे मुख्य शीर्षक काय आहे?
उत्तर: _______________________
२. या पानावरील सूचना काय आहे?
उत्तर: _______________________
३. या पानात कोणत्या वस्तूंची चित्रे दिली आहेत? (उदा. रस्ता, झाड, इत्यादी)
उत्तर: _______________________
४. तुम्ही या पानावर कोणत्या प्रकारच्या रेषा
काढायला शिकणार आहात? (उदा. आडव्या, उभ्या) उत्तर: _________________________
५. चंद्रकोर (अर्धचंद्र) पाहून तुम्हाला कोणता आकार
गिरवायचा आहे?
उत्तर: _________________________
२: योग्य जोड्या लावा.
खालील चित्रांना ते कोणत्या प्रकारच्या रेषेशी
संबंधित आहेत, त्यांच्याशी जोडा.
|
चित्र |
रेषा / आकार |
|
१. रस्ता |
( ) गोल आकार |
|
२. झाड |
( ) अर्धवर्तुळाकार / 'C' आकार |
|
३. शिडी |
( ) उभी रेषा |
|
४. वर्तुळ |
( ) तिरप्या रेषा |
|
५. चंद्रकोर |
( ) आडवी रेषा |
३: ठिपके जोडून रेषा / आकार गिरवा.
खाली दिलेल्या ठिपक्यांवरून पेन्सिल फिरवून रेषा
आणि आकार पूर्ण करा.
१. आडव्या रेषा गिरवा:
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
२. उभ्या रेषा गिरवा:
| | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
३. तिरप्या रेषा गिरवा:
\ \ \
\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ / / / / / / / / / / / / / /
४. गोल आकार गिरवा:
o o o o o o o o o o o
o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
o o o o o
५. अर्धवर्तुळाकार / 'C' आकार गिरवा:
C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C
C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C
४: विचार करा आणि सांगा.
१. या पानावरील सराव तुम्हाला अक्षरे लिहायला कशी मदत करेल?
उत्तर: _______________________
२. तुम्हाला यातील कोणता आकार किंवा रेषा गिरवायला सर्वात जास्त मजा आली?
उत्तर: _______________________
🔠 ५.अभ्यासक्रम आधारित क्रिया – वळण सराव सूचना:
खालील चित्रांप्रमाणे वळण सराव पूर्ण करा. बिंदी जोडून रेषा काढा.
🦋 फुलपाखरू समोर ➝ अर्धवर्तुळ वळण🐸 बेडूक समोर ➝ उंचावलेली अर्धगोल वळण
🪔 दिवा समोर ➝ 'उ'सारखी वळण
🐌 गोगलगाय समोर ➝ सर्पाकृती वळण
🐝 मधमाशी समोर ➝ गोलसर वळण
🎨 ६.चित्र पूर्ण करा व रंग भरा.
सूचना:
खाली दिलेली चित्रे (बादली व घर) टिपक्यांनी दाखवली आहेत.
👉 सर्व बिंदी योग्य क्रमाने जोडून चित्र पूर्ण करा.
👉 नंतर त्या चित्राला आपल्या आवडीनुसार रंग भरावा.
❓ ७.अतिरिक्त प्रश्न (शाब्दिक कौशल्यासाठी):
१. तुमच्या घरी कोणकोण असते?
२. तुला कोणत्या रंगाची बादली आवडते?
३. तू दिवा कधी पाहिला आहेस? कुठे?
शिक्षक/पालकांसाठी सूचना:
- मुलांना प्रथम बोटांनी ठिपक्यांवरून गिरवण्यास सांगा.
- नंतर पेन्सिलचा वापर करण्यास प्रोत्साहित करा.
- मुलांना चित्रातील वस्तूंची नावे विचारून त्यांची ओळख करून द्या.
- प्रत्येक प्रकारच्या रेषेचा किंवा आकाराचा सराव व्यवस्थित करून घ्या.
- मुलांच्या प्रयत्नांचे नेहमी कौतुक करा, जरी ते पूर्णपणे अचूक नसले तरी.
तुम्हाला प्रश्न आवडले ना.. आपली प्रतिक्रिया जरूर कळवा.
